Dieta ketogeniczna – z czym to się je?
Jak wiele innych „cudów”, dieta ketogeniczna, zwana też ketogenną (a popularnie dietą keto) ma swoje korzenie w medycynie. Jest stosowana w leczeniu padaczki lekoodpornej, szczególnie u dzieci poniżej 8 roku życia. W ciągu ostatnich kilku lat dieta keto stała się hitem mediów społecznościowych, a apogeum jej popularności przypadło na rok 2018. Jedni widzą w niej ekspresowy, a jednocześnie niewymagający wyrzeczeń sposób na odchudzanie, a inni zjawisko równie niebezpieczne, co niesławna dieta Dunkana. A jakie są fakty?
Czym jest dieta ketogeniczna?
W dużym skrócie ta dieta jest radykalnym ograniczeniem węglowodanów i białek. Stosunek spożywanych tłuszczów do białek i węglowodanów wynosi od 3:1 do 4:1, jest to więc dieta skrajnie wysokotłuszczowa. Celem jest zupełne przestawienie metabolizmu. O ile większość komórek ciała może pobierać energię z tłuszczów, o tyle komórki nerwowe potrzebują glukozy do funkcjonowania. Aby ją zastąpić, organizm zaczyna produkować z tłuszczów ketony, które utrzymują neurony przy życiu. O ile w normalnych warunkach jest to proces na niewielką skalę, uzupełniający, o tyle w przypadku diety ketogennej staje się podstawą funkcjonowania organizmu. Stąd jej nazwa – proces ten pozwala też zrozumieć jej wpływ na pacjentów z padaczką i innymi chorobami neurologicznymi.
Jadłospis
Jak nietrudno się domyślić, jest tłusto. Przede wszystkim tłuste mięsa i ryby, smalec, wszelkiego rodzaju oleje i orzechy. Ważny jest też tłusty nabiał – śmietany i sery to świetne źródło lipidów. Częstym urozmaiceniem jest też awokado. W związku z podwyższoną utratą elektrolitów konieczne jest też… dosalanie produktów. Aby utrzymać minimum witamin i elementów należy uzupełniać jadłospis pomidorami, kiszonkami czy brokułami. Nic dziwnego, że w porównaniu z większością diet odchudzających, ta wydaje się niezwykle atrakcyjna. Tłuste posiłki są bardzo sycące, nie występuje więc dokuczliwy głód, a dla wielu osób taka dieta jest zwyczajnie smaczniejsza od warzyw. „Jedz tłusto i schudnij!” Brzmi super, prawda?
Czy to jest bezpieczne?
Rzeczywistość nie jest taka różowa. Należy pamiętać, że medyczne zastosowanie diety ketogenicznej odbywa się pod ścisłą kontrolą lekarzy i dietetyków. Tak radykalne odstępstwo od normy jest szokiem dla organizmu i niesie wiele zagrożeń. Przede wszystkim wpływa bardzo niekorzystnie na układ trawienny i florę jelitową. W połączeniu z ograniczeniem wielu kluczowych mikro i makroelementów może to prowadzić do niedoboru składników odżywczych, a w dłuższej perspektywie do nowotworów, osteoporozy i innych chorób. Dlatego przed zdecydowaniem się na dietę keto, bezwzględnie skonsultuj się z lekarzem lub dietetykiem i ustal z nim czas jej stosowania.
Ponadto wejście w stan ketozy nie należy do przyjemnych procesów. Zaburzenia koncentracji, bóle głowy, biegunki i zaparcia, ogólne osłabienie. Zazwyczaj jednak objawy te ustępują po około tygodniu. Niedobór witamin i minerałów wynikający z symbolicznej ilości warzyw i owoców bardzo szybko objawia się obniżoną odpornością. Właśnie dlatego tak ważne jest uzupełnianie jadłospisu warzywami, konieczna może być też suplementacja.
Kto może stosować dietę ketogeniczną?
Z pewnością nie osoby, które mają jakiekolwiek problemy z trzustką, wątrobą lub nerkami. Ich organizmy zwyczajnie nie poradzą sobie z ogromnym obciążeniem, jakim jest dieta keto. To prosty sposób na zrobienie sobie krzywdy. Podobnie ma się sprawa z cukrzykami. Również osoby, które w rodzinie mają odnotowane przypadki nowotworów, powinny zapomnieć o wywoływaniu u siebie stanu ketozy. Dieta ketogeniczna jest bardzo wyczerpująca dla zdrowego organizmu – w przypadku osób chorych lub osłabionych jest gwarancją pogorszenia stanu zdrowia.
Tak więc mogą się na nią zdecydować tylko osoby zupełnie zdrowe lub wymagające jej zastosowania z określonych przyczyn medycznych. Absolutnie konieczna jest w takim wypadku opieka wyspecjalizowanego dietetyka.
Dieta keto a odchudzanie
Czy można schudnąć na diecie ketogenicznej? Bez wątpienia. Jest ona bardzo restrykcyjna, a dodatkowo wyklucza wysokoprzetworzone produkty. W dużej mierze to te czynniki odpowiadają za szybkie zrzucanie wagi. Sama ketoza ma w tym mniejszy udział, choć pobieranie energii z tłuszczu zgromadzonego w organizmie jest odnotowywalne. Swoją drogą, warto zwrócić uwagę na to, że dieta ketogenna nie należy do najtańszych. Ryby, wołowina, awokado i podobne produkty są spożywane trzy razy dziennie i muszą być wysokiej jakości, aby dieta była skuteczna, a zarazem bezpieczna.
Dieta ketogenna nie jest dla każdego. Wymaga silnego i zdrowego organizmu, który poradzi sobie z nietypowym obciążeniem. Pozwala jednak osiągnąć bardzo dobre efekty bez nieustannego głodu i nie tylko nie wymaga ograniczenia tłuszczy jak większość diet, ale się na nich opiera. Z pewnością nie jest to typowa dieta odchudzająca i choćby w ramach odmiany usatysfakcjonuje ona wiele osób. Musi jednak być stosowana bardzo rozważnie i dostosowana do możliwości organizmu.
